ประโยชน์ของความเศร้า

          มนุษย์เราเป็นสิ่งมีชีวิตที่เต็มไปด้วยอารมณ์อันหลากหลาย แต่ในบรรดาอารมณ์ทั้งหมด ความรู้สึกเชิงลบกลับมีมากกว่าความรู้สึกเชิงบวกเสียอีก ซึ่งเราก็คงไม่ค่อยอยากจะรู้สึกถึงอารมณ์ด้านลบกันสักเท่าไหร่ งั้นทำไมอารมณ์เหล่านั้นถึงได้ผ่านการคัดเลือกให้อยู่คู่กับมนุษย์เราล่ะ ธรรมชาติจะคัดเลือกสิ่งที่จำเป็นต่อการดำรงชีวิตที่เหมาะสมกับสภาพแวดล้อม ดังนั้นความรู้สึกเชิงลบก็น่าจะมีประโยชน์ต่อการดำรงชีวิตเหมือนกัน

          มีการค้นพบว่าอารมณ์ไม่ดีแบบชั่วคราวที่ไม่รุนแรงอาจเป็นประโยชน์ในการปรับตัวให้เราสามารถรับมือกับความท้าทายในชีวิตประจำวัน หรือช่วยให้ตัวเองหลุดจากสถานการณ์ที่ยากลำบากได้ (เมื่อเรารู้สึกเศร้าหรือมีอารมณ์ไม่ดี คนรอบข้างก็จะเป็นกังวลและมีแนวโน้มที่จะช่วยเหลือเรา) นอกจากนี้ความเศร้าและความคิดถึงยังอาจเป็นแรงจูงใจให้ก้าวไปยังอนาคต หรือเป็นแรงบันดาลใจในการสร้างสรรค์ผลงานศิลปะอีกด้วย

          จากการทดลองทางวิทยาศาสตร์พบว่า อารมณ์ในเชิงบวก (เช่น รู้สึกมีความสุข) เป็นสัญญาณบ่งบอกถึงสถานการณ์ที่คุ้นเคยและปลอดภัย ซึ่งจะทำให้เราใส่ใจรายละเอียดน้อยลง ในทางตรงกันข้ามอารมณ์ในเชิงลบแบบไม่รุนแรงจะช่วยให้เรามีสมาธิในสถานการณ์ที่ยากลำบากมากขึ้น และยังมีประโยชน์ในด้านต่าง ๆ ดังนี้

• จำได้ดีขึ้น: อารมณ์ไม่ดีช่วยลดผลกระทบจากการรบกวนต่าง ๆ เช่น การหลุดจากประเด็น ข้อมูลที่ผิดพลาด ทำให้ผู้คนจดจำรายละเอียดได้ดีขึ้น
• ตัดสินได้ถูกต้องมากขึ้น: อารมณ์ไม่ดีที่ไม่รุนแรงช่วยลดความอคติในตัวผู้คน ลดความกระปรี้กระเปร่า และเพิ่มความสงสัย ทำให้ตรวจจับการโกหกได้ดีขึ้น
• มีแรงจูงใจ: เมื่อถูกขอให้ทำภารกิจยากลำบาก ผู้ที่อารมณ์ไม่ดีจะพยายามอย่างหนักเพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ถูกต้อง
• การสื่อสารดีขึ้น: การคิดที่ใส่ใจรายละเอียดจะช่วยปรับปรุงการสื่อสาร โดยคนที่มีอารมณ์เศร้าสามารถพูดให้ผู้อื่นเข้าใจข้อความประโยคที่คลุมเครือได้ดีขึ้น

          แม้ว่าความรู้สึกเศร้าหรืออารมณ์ที่ไม่ดีจะช่วยให้เราสามารถมุ่งความสนใจไปยังสถานการณ์ที่พบได้ดีขึ้น เพิ่มความสามารถในการตรวจสอบและตอบสนองต่อสถานการณ์ให้มากขึ้น แต่อารมณ์ในด้านลบที่มากเกินไปก็ยังจะส่งผลเสียต่อร่างกายอีกด้วย เช่น ความเศร้าที่รุนแรงและยั่งยืนของสภาวะซึมเศร้าจะทำให้ร่างกายทรุดโทรม เป็นต้น

ที่มา: Sciencealert